Có rất nhiều loại khoáng chất khác nhau như: sắt, kẽm, đồng, iôt, kali, natri… Mỗi loại khoáng chất có những vai trò khác nhau trong cơ thể và rất cần thiết cho cơ thể. Có thể ví khoáng chất cùng với vitamin và các dưỡng chất là nguồn “nhiên liệu” để cơ thể có thể vận hành tốt các chức năng.
Có 7 khoáng chất quan trọng là canxi, phốt pho, magiê, sắt, kẽm, i-ốt, selen.
1. Vai trò của khoáng chất đối với sức khoẻ
Khoáng chất là những phần tử cần thiết cho các chức năng cơ thể từ hệ thần kinh, cơ bắp đến điều hòa tiêu hóa, hấp thụ dinh dưỡng, duy trì cân bằng chất lỏng của tế bào… Nếu thiếu khoáng chất thì vitamin cũng không thể được hấp thụ.
Chất khoáng không thể hợp thành trong cơ thể mà một phần lấy từ thức ăn, một phần lấy từ đồ uống, muối ăn và thức ăn bổ sung chất khoáng. Khoáng chất được chia làm 2 nhóm: Chúng chia thành nguyên tố đa lượng và nguyên tố vi lượng.
- Nguyên tố đa lượng: là lượng cần thiết mỗi ngày phải hơn 100mg, như 7 loại: canxi, phốtpho, kali, natri, clo, lưu huỳnh, magiê.
- Nguyên tố vi lượng: tuy lượng cần thiết ít nhưng rất quan trọng; nguyên tố vi lượng hiện nay đã biết có 14 loại: sắt, kẽm, đồng, iôt, mangan, coban, crom, flo, molipđen, selen, niken, silic, thiếc, vanađi.
Về cơ bản, khoáng chất giữ vai trò:
- Giúp ích cho quá trình tăng trưởng và vững chắc của xương.
- Là chất xúc tác cho hoạt động của các enzym.
- Điều hòa hệ tim mạch, tuần hoàn máu, tiêu hóa.
- Góp mặt trong các phản ứng hóa học quan trọng của cơ thể.
- Là thành phần cấu tạo nên chất đạm, chất béo trong cơ thể.
- Giữ thăng bằng các thể dịch lỏng trong cơ thể.
- Phòng ngừa bướu cổ.
2. Sẽ như thế nào nếu cơ thể thiếu khoáng chất?
Mặc dù chỉ cần một số lượng ít khoáng chất, nhưng nếu để cơ thể thiếu chúng, cơ thể sẽ trở nên suy yếu, kém hoạt động:
- Suy giảm hệ miễn dịch, dễ bị cảm, cúm, nhiễm trùng.
- Cao huyết áp.
- Giòn xương, xương yếu, còi xương, teo xương.
- Đau nhức bắp thịt, xương khớp.
- Rối loạn tiêu hóa.
- Dễ thiếu máu, choáng váng, ngất xỉu.
- Dễ mắc trầm cảm, lo âu.
3. Các loại khoáng chất cần thiết cho cơ thể
Có 7 khoáng chất quan trọng là canxi, phốt pho, magiê, sắt, kẽm, iốt, selen. Chất này có nhiều trong sữa, thịt, cá, trứng, hải sản, rau quả,… Trong thức ăn bình thường:
- Chứa phốt pho nhiều nhất là hạt bí ngô rang, cứ 100g thì chứa 0,67g;
- Chứa canxi nhiều nhất là tép moi, cứ 100g thì chứa 2g;
- Chứa sắt nhiều nhất là mộc nhĩ đen, cứ 100g thì chứa 0,185g,
Cụ thể:
* Canxi: là thành phần chủ yếu cấu tạo nên xương và răng, có thể giúp đông máu, giữ cho tim co bóp bình thường, điều khiển thần kinh cảm ứng và cơ bắp co bóp.
* Phốt pho: Là anh em sinh đôi với canxi, tăng cường cho xương và răng, có thể duy trì chức năng bình thường cho thận, hỗ trợ cho quá trình chuyển hoá chất béo và đường.
* Kali: Duy trì lượng nước và huyết áp bình thường cho tế bào, cùng với natri giữ cân bằng axit bazơ, và truyền xung động thần kinh.
* Natri: Là chất quan trọng để duy trì áp lực thẩm thấu bình thường của dịch thể, có tác dụng chung cùng với kali.
* Sắt: Là chất quan trọng để hình thành nên hemoglobin, là nguyên tố không thể thiếu để vận chuyển ôxy tới toàn bộ cơ thể.
* Kẽm: Rất quan trọng đối với sự phát triển trưởng thành của cơ quan sinh dục, cần thiết đối với sự phát huy công dụng của nhiều enzim (men), và còn có thể giảm tích đọng cholesterol.
* Selen: Rất quan trọng trong việc duy trì công năng của tim, đồng thời kết hợp với vitamin E để loại trừ các nhóm tự do, chống ôxy hoá, chống lão hoá.
* Đồng: Giúp cơ thể hấp thụ sắt, nâng cao khả năng hoạt động của cơ thể, phát huy công năng của những men quan trọng để tham gia vào nhiều quá trình chuyển hoá chất.
* Magiê: Duy trì công năng bình thường của tim, cơ, thần kinh, đề phòng canxi lắng đọng ở các tổ chức và mạch máu.
* lốt: Điểu chỉnh tác dụng ôxy hoá của tế bào điều tiết công năng tuyến giáp trạng, ảnh hưởng đến tỉ lệ chuyển hoá cơ bản của cơ thể, công năng cơ bắp thần kinh và công năng sinh trưởng sinh dục, và thúc đẩy sự phát triển của hệ thống lông tóc, móng và răng.
* Mangan: Liên quan đến khả năng hoạt hoá của các enzim, và hỗ trợ coenzim tham gia vào một số phản ứng.
Các khoáng chất khác cũng không thể thiếu, cách tốt nhất để có 1 lượng vừa phải các khoáng chất cần thiết là cân đối bữa ăn với nhiều loại thực phẩm để có đầy đủ chất dinh dưỡng.
4. Lưu ý khi bổ sung khoáng chất cho cơ thể
Khi bổ sung khoáng chất, bạn cần lưu ý một số điều sau:
- Cơ thể không cần khoáng chất dưới dạng thực phẩm phụ (thuốc bổ hay thực phẩm chức năng…) và cũng không cần dùng với liều lượng quá lớn. Việc bổ sung 1 lượng lớn bất kỳ chất khoáng nào sẽ tạo ra sự mất cân bằng và cản trở sự hấp thụ bình thường các chất dinh dưỡng.
- Khoáng chất dung nạp vào cơ thể không được dùng hết sẽ đào thải qua nước tiểu. Khi lượng khoáng chất dung nạp quá cao và được giữ lại quá lâu thì chúng có thể gây ra 1 số tác hại với sức khỏe như: Rụng tóc, chứng mất trí nhớ và bệnh Alzheimer, trầm cảm, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa và suy dinh dưỡng, giảm testosterone máu, giảm thị lực…
- Bổ sung khoáng chất qua chế độ ăn uống cân bằng, khoa học là cách tốt nhất và giúp cơ thể khỏe mạnh, phát triển cân bằng. Chúc bạn đọc sẽ có cách tốt nhất nhằm bổ sung khoáng chất và dinh dưỡng cho cá nhân, gia đình.
5. Lời kết
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Các bài viết của Y DƯợc 365 chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Nếu bạn còn điều gì thắc mắc cần bác sĩ chuyên khoa tư vấn, bạn đừng ngần ngại để lại thắc mắc ở dưới nội dung này hoặc trong mục [Hỏi bác sĩ] được bác sĩ chuyên khoa tư vấn Miễn phí.
Tham khảo:
- Bách khoa Vitamin – Nhà xuất bản Hồng Đức (BS Thu Minh biên soạn)
- BS Tuyết Mai (Theo Boldsky/Univadis)
Bài đăng
